საზღვარგარეთ გადაადგილების თავისუფლების უზრუნველსაყოფად, დიდი კომფორტია მანქანის ქირაობა. დამწყებთათვის ეს პროცესი შეიძლება საკმაოდ საშიში ჩანდეს, მაგრამ სინამდვილეში ეს არც ისე საშინელია. მერწმუნეთ, ერთხელ ცდის შემდეგ მიხვდებით, რომ არ გაქვთ მღელვარების საფუძველი და დიდი ალბათობით, ავტომოგზაურების რიგებს შეუერთდებით. იმისათვის, რომ ეს გზა გაგიადვილოთ, ჩვენ გავარკვიეთ საკითხი და მოვამზადეთ თქვენთვის დეტალური ინსტრუქციები.
🚗 მოძებნეთ სასურველი ავტომობილი ნებისმიერ ქალაქში
ვარჩევთ მანქანას: ონლაინ თუ ადგილზე?
პირველი რჩევა, რომელსაც მოგცემთ არის ის, რომ ჯობია მანქანის ონლაინ დაჯავშნა. და რაც უფრო ადრე, მით უკეთესი, განსაკუთრებით მაღალ სეზონზე. წინააღმდეგ შემთხვევაში, დიდია რისკი იმისა, რომ მოგიწევთ არჩევანის გაკეთება დარჩენილი ვარიანტებიდან (ჩვეულებრივ, მაღალ ფასიანი ვარიანტებიდან).
არ შემოიფარგლოთ პირდაპირი გაქირავების კომპანიების ვებგვერდებით, ასევე გადახედეთ აგრეგატორებს ავტომობილების საძიებო სისტემებს (Localrent.com, Economybookings.com, GetRentacar.com, Discouver Cars და სხვები), რომლებიც ხშირად უკეთეს ფასებს გვთავაზობენ. მნიშვნელოვანი ნიუანსი ის არის, რომ ასეთ სერვისებს შორის შეიძლება აღმოჩნდნენ მატყუარა კომპანიებიც, რომელთა ვაუჩერებით შემდეგ კლიენტებს უარს ეუბნებიან ავტო გაქირავებისთვის, ამიტომ მნიშვნელოვანია წინასწარ წაიკითხოთ შერჩეული კომპანიის შეფასებები.
არის თუ არა განსხვავება ქსელსა და ადგილობრივ გაქირავების კომპანიებს შორის?
ადგილობრივ სააგენტოებს სამი უპირატესობა აქვთ ქსელურებთან შედარებით:
- ფასები დაბალია;
- დეპოზიტი მცირეა და ზოგჯერ არ არსებობს;
- ნაკლებად მკაცრი მოთხოვნები მძღოლისთვის – მათ შეუძლიათ თვალი დახუჭონ ახალგაზრდა ასაკზე ან ახლახან მიღებულ მართვის მოწმობაზე.
ასევე არის უარყოფითი მხარეები:
- პუნქტების შეზღუდული რაოდენობა, სადაც შეგიძლიათ აიღოთ და დააბრუნოთ მანქანა;
- კლიენტები უფრო ხშირად ეხვევიან თაღლითობაში, ვიდრე საერთაშორისო კომპანიების კომპანიებში(აგრეგატორები)
- მანქანებების არჩევანი ცოტაა, მოვლის რეგულარულობა და ხარისხი საეჭვოა.
ცნობილი კომპანიის სახელი ასევე არ არის იმის გარანტია, რომ ყველაფერი შეუფერხებლად წარიმართება. ბევრი საერთაშორისო კომპანია ფართოვდება ფრენჩაიზის სისტემის მეშვეობით, ამიტომ ერთი და იმავე კომპანიის ქსელები მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს მომსახურების დონით. ნებისმიერ კონფლიქტურ სიტუაციაში შეიტანეთ საჩივარი უშუალოდ სათაო ოფისში – ცნობილი ბრენდები ჩვეულებრივ აფასებენ თავიანთ რეპუტაციას და დგანან კლიენტის მხარეს მათ დასაცავად.
რა განსაზღვრავს მანქანის დაქირავების ღირებულებას?
მიმზიდველი ციფრები, რომელსაც ხედავთ ვებგვერდზე, ჩვეულებრივ მოიცავს მხოლოდ საბაზისო დაზღვევას და გარკვეულ (იშვიათად ულიმიტო) გარბენს. არსებობს მრავალი დამატებითი სერვისები, რომლის გადახდაც მოგიწევთ:
- სრული დაზღვევა, რომელიც ათავისუფლებს დამქირავებელს პასუხისმგებლობისგან ზიანის ოდენობის მიუხედავად;
- დამატებითი გადასახადი, თუ მძღოლი არის გარკვეულ ასაკამდე ან აქვს მცირე გამოცდილება (ასეთი კლიენტების დაზღვევა უფრო ძვირია);
- „მეორე მძღოლის“ სერვისი – მანქანის მონაცვლეობით მართვის შესაძლებლობა. ამ შემთხვევაში დაზღვევა ვრცელდება ორივეზე;
- საბავშვო სავარძლის დაქირავება (10 ევრომდე დღეში), ნავიგატორი და ა.შ.;
- სხვა ქვეყანაში მოგზაურობა;
- მანქანის მიღება და დაბრუნება სხვადასხვა პუნქტში (ე.წ. ცალმხრივი დაქირავება);
- აღემატება მაქსიმალურ გარბენს (საშუალოდ 20-50 ცენტი ყოველ დამატებით კილომეტრზე).
თუ თავიდან შემოგთავაზეს ერთი ფასი, მაგრამ ოფისი სხვა ფასს გეუბნებათ, მოითხოვეთ მენეჯერი და კითხეთ, რატომ ხდება ესე. თქვენ შეგიძლიათ უარი თქვათ თითქმის ნებისმიერ მომსახურებაზე, თუ ეს არ არის საჭირო ან ღირებულება არ შეესაბამება თქვენ მოლოდინებს.
საიტზე შეგიძლიათ დაჯავშნოთ სასტუმრო -65%-მდე ფასდაკლებით.
არ დაგავიწყდეთ, რომ თქვენი ბარათიდან დამატებითი თანხის ამოღება შესაძლებელია მანქანის დაბრუნების შემდეგაც (მაგალითად, ნორმაზე მაღალი გარბენისთვის ან სახელმწიფო საზღვრების გადაკვეთისთვის). ყველა ეს ნიუანსი უნდა იყოს გაწერილი კონტრაქტში, რომელიც ყურადღებით უნდა წაიკითხოთ, რადგან შემდეგში ინტერნეტში არ მოგიწიოთ ჩივილი “გაუმაძღარი გაქირავების” კომპანიებზე!
დაზღვევის რა ვარიანტები არსებობს?
- TLP (მესამე პირის პასუხისმგებლობის დაზღვევა) ან TPL (მესამე პირის პასუხისმგებლობა) – მესამე პირების წინაშე პასუხისმგებლობის დაზღვევა.
- CDW (Collision Damage Waiver) – მანქანის დაზღვევა ზიანისგან (გარდა ქურდობისა). ასეთი დაზღვევა გულისხმობს ფრანშიზის თანხის არსებობას – რაღაც თანხა (რამდენიმე ასეულიდან, რამდენიმე ათას დოლარამდე ან ევრომდე), რომელიც მოგიწევთ გადაიხადოთ მანქანის დაზიანების შემთხვევაში (დანარჩენს დაფარავს გაქირავების კომპანია). თუ რემონტის ღირებულება ნაკლებია ფრანშიზაზე, მაშინ მას სრულად იხდის მოიჯარე.
- TW (Theft Waiver) ან TP (Theft Protection) – დაზღვევა ქურდობის შემთხვევაში, ასევე ფრანშიზით(დაქვითვა).
- WWI (Wheels and Windscreen Insurance) – ფარავს საქარე მინის, ბორბლების, დისკების და ფარების დაზიანებას, რომლებიც არ არის გათვალისწინებული ძირითადი პოლისით.
- PAI და SPAI (Personal Accident Insurance and Super Personal Accident Insurance) – მძღოლისა და მგზავრების ჯანმრთელობის დაზღვევა. თუ საზღვარგარეთ მოგზაურობის პოლისი გაქვთ, ამ ტიპის დაზღვევა არ გჭირდებათ.
დაქირავების ფასი ჩვეულებრივ მოიცავს მხოლოდ ძირითად დაზღვევას ქურდობისა და დაზიანებისგან. ფრანშიზის აღმოსაფხვრელად და ყველა ხარჯის სადაზღვევო კომპანიისთვის გადარიცხვის მიზნით, თქვენ უნდა შეიძინოთ სრული დაზღვევა: Super Collision Damage Waiver ან Super Loss Damage Waiver. ეს შეიძლება გაკეთდეს დაჯავშნისას ან გაქირავების ოფისში. ღირს 15 ევროდან დღე-ღამეში, ეს ვარიანტი იდეალურია გამოუცდელი მძღოლებისთვის, ასევე მათთვის, ვინც გეგმავს სახიფათო გზებზე მგზავრობას ან ისეთ ქვეყანაში წასვლას, სადაც მართვის კულტურა ცუდია.
უფრო საბიუჯეტო ვარიანტი: გაქირავების კომპანიასთან ხელშეკრულების გაფორმებამდე აიღეთ Car Hire Excess Insurance – ფრანშიზის დაზღვევა (მაგალითად, Rentalcover სერვისი მუშაობს საქართველოს მოქალაქეებთან). უბედური შემთხვევის შემთხვევაში, თქვენ იხდით რემონტის ღირებულებას გამოქვითვის ფარგლებში, აგროვებთ დოკუმენტებს (პოლიციის ცნობას, ანგარიშს გაქირავების კომპანიისგან ზიანის სიით, ინვოისი) და უგზავნით სადაზღვევო კომპანიას, რის შემდეგაც დახარჯული თანხა ანაზღაურდება.
რა მოთხოვნილებებს უნდა აკმაყოფილებდეს მძღოლი?
არსებობს ორი პარამეტრი, რომლითაც შეფასდებით კომპანიის მიერ:
- ასაკი. ევროპის უმეტეს ქვეყნებში მანქანის დაქირავება შეგიძლიათ 19 წლიდან (გერმანია, დანია, ავსტრია, იტალია, ფინეთი) ან 21 წლიდან (პოლონეთი, ჩეხეთი, საფრანგეთი, უნგრეთი) ზოგიერთი კომპანია ბარიერის ზრდის 25 წლამდე. სპორტული მანქანების დაქირავება ხშირად ასევე ხელმისაწვდომია მხოლოდ 25 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის;
- გამოცდილება მართვის მოწმობის მიხედვით. ყველაზე გავრცელებული ვარიანტები: 1 წელი და 3 წელი.
ზოგიერთი სააგენტო ზრდის 25 წლამდე ან მინიმალური გამოცდილების მქონე მძღოლებისთვის ქირის ფასს ან დეპოზიტს, ვინაიდან ამ კატეგორიის კლიენტები ითვლება მაღალი რისკის მქონედ და მათთვის დაზღვევა უფრო ძვირია.
აუცილებელია თუ არა საერთაშორისო მართვის მოწმობის ქონა?
იმისთვის, რომ უსაფრთხოდ იყოთ, მიზანშეწონილია მისი ქონა.
იმ ქვეყნებში, რომლებმაც ხელი მოაწერეს ვენის კონვენციას (ევროკავშირის წევრების უმეტესობა), თეორიულად შეგიძლიათ მართოთ მანქანა მხოლოდ ეროვნული ლიცენზიით, მაგრამ პრაქტიკაში ყოფილა შემთხვევები როდესაც გაქირავების კომპანიას უარი უთქვია ეროვნული მოწმობით გაქირავებაზე.
რიგ ქვეყნებში ქართული მართვის მოწმობის მფლობელებს, რომლებიც ავარიაში მონაწილეობდნენ, სირთულეებს წააწყდნენ. კერძოდ, საბერძნეთსა და იტალიაში დაფიქსირდა შემთხვევები, როდესაც საქართველოდან ჩამოსული ტურისტი ავარიაში მხოლოდ იმიტომ აღმოჩნდა, რომ მისი დოკუმენტი ბათილად იქნა მიჩნეული (თუმცა ეს ასე არ არის საკანონმდებლო დონეზე). ჟენევის კონვენციის მონაწილე რიგ ქვეყნებში საჭიროა როგორც საერთაშორისო, ასევე ეროვნული მართვის მოწმობა.
არსებობს ორი მძღოლი: რა უნდა გააკეთოს?
ხელშეკრულების გაფორმებამდე აუცილებლად აცნობეთ გაქირავების კომპანიას. თუ შემთხვევის დროს მძღოლი არის ის, ვინც დოკუმენტების მიხედვით იქ არ უნდა იყოს, დაზღვევა ბათილია, ზარალი კი დამოუკიდებლად უნდა ანაზღაურდეს. მეორე მძღოლი უნდა აკმაყოფილებდეს იმავე მოთხოვნებს, რაც მთავარია, ხელშეკრულებაში კიდევ ერთი ადამიანის ჩართვა, როგორც წესი, იწვევს დამატებით ხარჯებს (მინიმუმ 1-2 ევროს დღეში).
რა არის დეპოზიტი?
გაქირავების კომპანიების უმეტესობა იღებს საგარანტიო დეპოზიტს, რომლის ზომა დამოკიდებულია არჩეულ მოდელზე და მითითებულია გაქირავების პირობებში (200-დან 3000 ევრომდე). ეს თანხა ყველაზე ხშირად იყინება მძღოლის ბარათზე (მხოლოდ მცირე სააგენტოები მუშაობენ ნაღდი ფულით) და იხსნება მანქანის დაბრუნებიდან ერთი თვის განმავლობაში. გამოცდილი მოგზაურები გვირჩევენ საკრედიტო ბარათების გამოყენებას ხანგრძლივი საშეღავათო პერიოდით, რათა არ დაკარგონ პირადი სახსრების მართვის უნარი დიდი ხნის განმავლობაში.
როგორ და როდის უნდა გადაიხადოთ ქირის გადასახადი?
გადახდა ჩვეულებრივ ხდება გაქირავების ოფისში, მანქანის შემოწმებისა და ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ. თანხა კვლავ ჩამოგეჭრებათ იმავე ბარათიდან, მაგრამ ზოგიერთ შემთხვევაში შეგიძლიათ გადაიხადოთ ნაღდი ანგარიშსწორებით, რაც ზოგჯერ უსიამოვნებას იწვევს კლიენტისთვის – ჯერ მისგან იღებენ ნაღდ ფულს, შემდეგ კი თანხას ასევე აჭრიან ბარათიდან. რომლის დეტალებიც დაჯავშნისას მიუთითეთ. მოითხოვეთ გადახდის დამადასტურებელი საბუთი და ნუ იჩქარებთ მის გადაგდებას!
მანქანის დაბრუნებისას თქვენ ანაზღაურებთ დამატებით ხარჯებს, მაგალითად, დასაშვები გარბენის გადაჭარბების საფასურს (ზოგჯერ ეს არ არის შეზღუდული, მაგრამ უფრო ხშირად ხელშეკრულება განსაზღვრავს დღიურ ლიმიტს) და დაქირავების პერიოდში გაცემულ ჯარიმებს (ზოგჯერ რამდენიმე შეტყობინება მოდის. მოგზაურობის დასრულებიდან თვეების შემდეგ).
რა ბარათია საჭირო მანქანის დასაქირავებლად?
გამქირავებლებს ჩვეულებრივ სჭირდებათ საკრედიტო ბარათი. ზემოთ, ჩვენ ვისაუბრეთ იმაზე, თუ რატომ არის ეს ვარიანტი მომგებიანი კლიენტისთვის – ამ გზით თქვენ აკავებთ არა საკუთარ ფულს ერთი თვის განმავლობაში, არამედ ბანკის ფულს (ამისთვის საკრედიტო ლიმიტი უნდა აღემატებოდეს დეპოზიტის ზომას). თანხების დაბლოკვის ოპერაცია არ იწვევს პროცენტების დარიცხვას.
მნიშვნელოვანი პუნქტია ის, რომ საზღვარგარეთ ქართული ბანკების სადებეტო რელიეფური (ჩაბეჭდილი წარწერებით) ბარათების უმეტესობა საკრედიტო ბარათების ექვივალენტია. ამის გადამოწმება შეგიძლიათ ერთ-ერთი სპეციალიზებული სერვისის გამოყენებით, მაგალითად, www.bincodes.com/bin-checker (შეიყვანეთ ბარათის ნომრის პირველი 6 ციფრი, BIN, შესაბამის ველში). გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ ბარათი უნდა იყოს გაცემული მთავარი მძღოლის სახელზე.
მანქანის გაქირავების ხელშეკრულება: რას მივაქციოთ ყურადღება?
ყველაზე ხშირად, უარყოფითი მიმოხილვების და გაფუჭებული შვებულების მიზეზი უბრალო უყურადღებობაა. ჩვენ არ ვართ მიჩვეული დოკუმენტების ხელმოწერამდე წაკითხვას, მაგრამ ამაოდ. ყურადღებით შეისწავლეთ ყველა პუნქტი, განსაკუთრებით წვრილმანი. ზოგიერთი კომპანია, მაგალითად, დაჯავშნის დროს გაჭრით ბარათიდან წინასწარ თანხას და თქვენ შეგიძლიათ უარი თქვათ მანქანაზე ამ თანხის დაკარგვის გარეშე მხოლოდ გარკვეულ ვადაში. იდეალური ვარიანტია კონტრაქტი, რომლის მიხედვითაც ქვეყანაში ჩასვლამდე და მანქანის მიღებამდე არაფრის გადახდა არ გჭირდებათ.
ასევე ღირს ყურადღება მიაქციოთ იმას, რაც წერია ხელშეკრულებაში საწვავთან დაკავშირებით. თუ მანქანა ჩაბარებულია სავსე ავზით, მაშინ ის უნდა დაბრუნდეს ანალოგიურ მდგომარეობაში (შეინახეთ ქვითარი ბოლო ბენზინგასამართ სადგურიდან). თუ ამას უგულველყოფთ, მოგიწევთ გადახდა გაქირავების კომპანიის მიერ დადგენილი კურსით (რა თქმა უნდა, არა ყველაზე მომგებიანი). სხვათა შორის, აღმოსავლეთში მიდგომა საპირისპიროა – იღებთ მანქანას თითქმის ცარიელი ავზით. როგორც წესი, ბრუნდებით გარკვეული რაოდენობის ბენზინით, რომელსაც აძლევთ სხვა დამქირავებელს.
რა უნდა გააკეთოთ ავარიის შემთხვევაში?
დარეკეთ პოლიციაში და დაუკავშირდით გაქირავების კომპანიის წარმომადგენელს და შემდეგ მიჰყევით მათ მითითებებს. თუ დაზიანება უმნიშვნელოა და თქვენ შეგიძლიათ გააგრძელოთ მანქანის მართვა, მაშინ მის დაბრუნებისას კომპანიას, უნდა წარუდგინთ პოლიციის ანგარიში/ოქმი.
რა უნდა გააკეთოთ, თუ მანქანა გაფუჭდა?
დაურეკეთ გაქირავების კომპანიას და დაელოდეთ მანქანის ჩანაცვლებას უახლოესი დილერიდან, ან წადით და აიყვანეთ იგი თავად.
როგორ ავიცილოთ თავიდან ბრალდებები ფაქტის შემდეგ?
ზოგჯერ არაკეთილსინდისიერი გაქირავების კომპანიები ცდილობენ დაადანაშაულონ მძღოლი ზიანის შემთხვევაში, რომელიც მის წინაშე იყო. ამ ვარიანტის გამორიცხვის მიზნით, აუცილებლად დაათვალიერეთ მანქანა, გადაიღეთ დაზიანებების, ნაკაწრებისა და ჩაღრმავების ფოტოები და შემდეგ სთხოვეთ თანამშრომელს მათი დოკუმენტირება. მანქანის დაბრუნებისას დაჟინებით მოითხოვეთ დადასტურება, რომ თქვენს მიმართ პრეტენზია არ არსებობს.
ვინაიდან გაქირავების კომპანიას აქვს თქვენი ბარათის დეტალები, მას ჯერ კიდევ აქვს შესაძლებლობა ჩამოაჭრას მისგან თანხები სავარაუდო აღმოჩენილი ზიანისთვის. ასეთი ქმედებებისგან თავის დასაცავად შეინახეთ მანქანის დაქირავებასთან დაკავშირებული ყველა დოკუმენტი. ქირავნობის ხელშეკრულება შენიშვნით, რომ არ არსებობს პრეტენზია თქვენს მიმართ, საჭიროების შემთხვევაში დაგეხმარებათ არაკეთილისინდისიერად დაკისრებული ჯარიმის ჩამოწერაში და გაუქმებაში.
სხვათა შორის, არც პარკინგის ქვითრები უნდა გადააგდოთ. ისინი გამოგადგებათ, თუ მუნიციპალიტეტი შეცდომით გადაწყვეტს დაჯარიმებას წესების დარღვევისთვის.
ვიმედოვნებთ, რომ ჩვენი საგანმანათლებლო პოსტი დაგეხმარებათ დაიქირავოთ მანქანა საზღვარგარეთ უპრობლემოდ და ზედმეტი ხარჯების გარეშე. არ დაგავიწყდეთ გამოიკვლიოთ იმ ქვეყნის საგზაო წესები, სადაც მიდიხართ, პარკირების წესები და ფასიანი გზებით სარგებლობა. კარგ და მშვიდობიან გზას გისურვებთ!