რომი

მარადიული ქალაქი, საითკენაც ყველა გზას მივყავართ, სადაც ერთდღიან არდადეგებზე მთელი ცხოვრების გატარებას ან რამდენიმე კვირით დაკარგვას შეძლებთ. რომის ღირსშესანიშნაობათა სიუხვე იმდენად დიდია, რომ სულ რამდენიმე საათში საბრალო ტურისტის გონება უარს ამბობს ახალი ინფორმაციის მიღებაზე. ამიტომ რომში ერთი-ორი დღის გატარება – უბრალოდ დანაშაულია. აქ რაც შეიძლება ხშირად უნდა ჩამოხვიდეთ, მაგრამ მთავარია გააცნობიეროთ, რომ რომი იტალია არ არის. ჩათვალეთ, რომ ის სხვა სახელმწიფოა, ან თუ გნებავთ სხვა სამყარო. მარადიული ქალაქი ძალიან ძველი და ამავე დროს მუდამ ახალგზარდაა, ის მომსწრეა ჩვენი პლანეტის ერთ-ერთი უძველესი ცივილიზაციის აყვავებისა და დაცემისა. ამიტომ რა გასაკვირია, რომ მთელი მისი ისტორიული ცენტრი კაცობრიობის მსოფლიო მემკვიდრეობის ობიექტად არის აღიარებული.

რომში მოსახვედრად ყველაზე იაფი და მარტივი გზა თვითმფრინავით მგზავრობაა, ყველაზე იაფად და სწრაფად მოსახვედრად კი ქუთაისის აეროპორტიდან გირჩევთ მგზავრობას ავიაკომპანია ვიზეარით, რომელიც ასრულებს პირდაპირ რეისებს ქუთაისიდან რომის ჩიამპიონოს აეროპორტში, ავიაბილეთების ფასი კი 1 გზა 199 ლარიდან იწყება. რაც შეეხება თბილისს აქ აუცილებლად გადაჯდომა მოგიწევთ რომში ჩასაფრენად.

რომის რაიონები

რომი დაყოფილია უამრავ ზონად, რაიონად, ოლქად-მუნიციპალიტეტად (municipi), გარეუბნად, რაიონად, კვარტლად და სხვა საცხოვრებელ მასივად. ეჭვგარეშეა, რომ თითოეულ მათგანში საკუთარი მარგალიტია, მაგრამ ქალაქის დაგეგმარების ყველა დეტალში გარკვევა მეშვიდე თაობის რომაელებისთვისაც კი რთულია, ამიტომ პირველი გაცნობისთვის უმჯობესია ერთ-ერთი ისტორიული უბანი აირჩიოთ, ხოლო სამუშაო გარეუბნები მოგვიანებით მოინახულოთ.

ქალაქი თავის სტუმრებს ტერმინის რაიონით მიესალმება – ამავე სახელწოდების რომის მთავარი სადგურით. ბევრი ტურისტული სააგენტო ამ ადგილს ურჩევს საცხოვრებლის სიიაფისა და ლოგისტიკის გამო, მაგრამ სინამდვილეში ეს უპირატესობები საკმაოდ საეჭვოა და სხვა უარყოფითი მხარეებიც საკმარისადაა: ზოგადად სადგურთან ახლომდებარე რაიონები ხასიათდება ხმაურით, სიბინძურით, აურზაურით, გარკვეული კრიმინალური პატინით, ტერმინის რაიონიც არ არის გამონაკლისი. ხოლო ტრანსპორტის წარმოსახვითი ხელმისაწვდომობა – რომში ფაქტობრივად ისედაც ყველგანაა.

ტერმინის დასავლეთითა და ოსტიენსეს ჩრდილოეთით თავმოყრილია ძველი რაიონების მთელი პლეადა, სადაც ვერ გაივლით ისე რომ, რომელიმე ღირსშესანიშნაობას არ წააწყდეთ: მონტი, კამპიტელი, ჩელიო და რიპა. დიახ, ეს ხალხმრავალი და ძალიან პოპულარული რაიონებია, ტურისტების ნაკადი კოლოსეუმის გარშემო ღამითაც კი არ წყდება. მაგრამ თუ შეეცდებით, შეძლებთ იპოვოთ არცთუ ისე ძვირი საცხოვრებელი მშვიდ ქუჩაზე ფორუმიდან რამდენიმე ნაბიჯის სავალზე და ამ დიდებული ნანგრევების ხედით დატკბეთ დილით ადრე, სანამ ყველას სძინავს. აქ უამრავი ეკლესიაა, რომლებიც არცთუ ისე ცნობილი, მაგრამ წარმოუდგენლად ლამაზია.

რომის ცენტრალურ ნაწილში შიშის გარეშე შეგიძლიათ ისეირნოთ, მაგრამ „ემიგრანტულ“ კვარტლებს უმჯობესია თავი აარიდოთ. ტურისტების მთავარი საფრთხე ჯიბის ქურდებია, განსაკუთრებით ბოშები ხალხმრავალ ქუჩებში და საზოგადოებრივ ტრანსპორტში. ბევრ გაჩერებაზე სპეციალური წარწერებიც კია, რომლებიც ჯიბის ქურდების შესახებ აფრთხილებს.

რაიონების კიდევ ერთი შთამბეჭდავი ჯგუფი კოლოსეუმის ოდნავ ზემოთ მდებარეობს: ტრევი, პარიონე, პინია და რეგოლა. უსასრულო პალაცოების, ტაძრებისა და მოედნების გარდა ეს ადგილები მაღაზიებით გამოირჩევა – პატარა კერძო მაღაზიები, მოდური ბუტიკები, ბაზრობები, ასევე აქ მრავალი მყუდრო კაფე, ბარი და ჟელატერია მდებარეობს. ძირითადი ორიენტირებია – ნავონას მოედანი, პანთეონი, ტრევის შადრევანი და მეტრო „ბარბერინი“.

ტურისტული რომის მარჯვენა სანაპიროს ცენტრალური ნაწილის ჩრდილოეთს იკავებს რაიონები პონტე, კოლონა და კამპო-მარციო. პირველი რეკომენდებულია სანაპიროებსა და ხიდებზე სეირნობის მოყვარულთათვის – მისი გერბზე წმინდა ანგელოზის ხიდიც კი არის გამოსახული და ვატიკანიც ხელის გაწვდენის მანძილზე მდებარეობს. კოლონა და მარსის ველი შესანიშნავია როგორც დამოუკიდებელი ექსკურსიებისთვის, ისე შოპინგისთვის.

ტიბრის მარცხენა სანაპიროზე დიდ ფართობს ტრასტევერე იკავებს. ამ რაონის იგნორირება – ნამდვილი მკრეხელობაა. ჯერ ერთი, როგორც კი ხიდს გადახვალთ – ცენტრში აღმოჩნდებით. მეორეც, აქ ღირსშესანიშნაობებიც საკმარისადაა. მესამეც, ეს აქტიური რაიონია, სადაც უბრალო რომაელები ცხოვრობენ, ისინი არატურისტულ მაღაზიებსა და ადგილობრივი მოსახლეობისთვის განკუთვნილ იაფ ტრატორიებში დადიან, ისინი ნამდვილ, და არა სუვენირების ბაზრობებზე ვაჭრობენ და არ არიან გამოწყობილი ლეგიონერებისა და გლადიატორების კოსტიუმებში. ტრასტევერეში თანამედროვე საზოგადოების რიტმს შეიგრძნობთ, რომელიც მარადიული ძეგლის შუასაუკუნეების ქუჩების კედლებში ჰარმონიულად არსებობს. უარყოფითი მხარეა – ადგილობრივი ახალგაზრდობა მხოლოდ დილით თუ ჩუმდება.

ჩრდილოეთით – ბორგო და ვატიკანია. ტრასტევერესგან მთავარი განსხვავება: ტურისტებისა და მომლოცველების რაოდენობა, ისევე როგორც თაღლითებისა უფრო მეტია, ვიდრე თავად მკვიდრების, მაგრამ თუ კვარტლების სიღრმეში შეხვალთ, უთუოდ იპოვით მშვიდ და იაფ ადგილს.

ცენტრისგან დაშორებული რაიონებიდან ხელმისაწვდომი საცხოვრებლითა და კარგი პირობებით გირჩევთ ეურს ყრილობების სასახლითა და კვადრატული კოლოსეუმით, ისევე როგორც კოხტა და მწვანე მონტევერდეს. ტესტაჩოს ეწვიეთ ღამის ცხოვრებისა და ტურებისთვის პატარა საოჯახო პიცერიებში.

რომის ტრანსპორტი

რომის საქალაქო ტრანსპორტის მუშაობა კარგად არის ორგნიზებული ATAC კომპანიის მიერ. ერთჯერადი ბილეთის ღირებულება 1,50 ევროა, მას BIT ეწოდება და კომპოსტირების მომენტიდან 100 წუთი მოქმედებს (მეტროს ტურნიკეტით ერთი გასვლა). თუ რომში რამდენიმე დღის გატარებას და აქტიურ გადაადგილებას გეგმავთ – სამგზავრო ბარათი შეიძინეთ. ხელმისაწვდომია 24, 48 და 72 საათიანი ბილეთები, ასევე 7 დღიანი, შესაბამი ფასებით – 7 ევრო, 12,50 ევრო, 18 ევრო და 24 ევრო. მოქმედებენ მეტროში, ტრამვაისა და ქალაქის ავტობუსებში, BIT იყიდება სადგურებში მდებარე ავტომატებში, ბარებში, თამბაქოსა და გაზეთების ჯიხურებში. ფასები ვებ-გვერდზე მითითებულია 2018 წლის ნოემბრის მდგომარეობით.

ყველა ბილეთი აუცილებლად უნდა გაატაროთ პატარა ყვითელ ყუთში, წინააღმდეგ შემთხვევაში კონტროლიორი გვარიან ჯარიმას გამოგიწერთ და ენის არცოდნის გამო თავის მართლება არ გიშველით.

სახმელეთო ტრანსპორტი

ავტობუსების ფართო ქსელი მთელ რომს მოიცავს, მათ შორის გარეუბნებს, ხოლო ტრამვაის ხაზები შესანიშნავად ავსებს ამ სისტემას, რაც საშუალებას მოგცემთ პიკის საათებში შეუფერხებლად იმგზავროთ. გაითვალისწინეთ, რომ მოძრაობის განრიგი შეიძლება განსხვავდებოდეს სამუშაო დღეებში და შაბათ-კვირას. ღამით ავტობუსების რაოდენობა რამდენჯერმე მცირდება, მაგრამ დანიშნულების ადგილზე მაინც მოხვდებით. ავტობუსები პატარა გაჩერებებზე ხშირად არ აჩერებენ, ამიტომ ნუ მოგერიდებათ მძღოლს ხელი დაუქნიოთ.

თუ ავტობუსი დიდხანს არ მოვიდა, ავტობუსის გაჩერებაზე მოძებნეთ წარწერა „Sciopero“, რაც მძღოლების გაფიცვას ნიშნავს და თქვენ ავტომატურად ფეხით გასეირნება ან ტაქსით მგზავრობა მოგიწევთ.

საღამოს სასიამოვნოა რომის პატარა ქუჩებში რარიტეტული ტრამვაით TRAMbelcanto და TRAMjazz სეირნობა, ეს არ არის იაფი სიამოვნება, მაგრამ ნამდვილად გულითადი ატმოსფეროა.

მეტრო

მეტრო არ არის განსაკუთრებულად დიდი, სულ 3 ხაზია, ახალი სადგურები აუჩქარებლად შენდება – ამის მიზეზი მრავალრიცხოვანი ისტორიული ძეგლი და არქეოლოგიური აღმოჩენაა. მეტრო შესანიშნავია ქალაქში სწრაფად გადასაადგილებლად, სქემაში ადვილად გაერკვევით – ბევრი სადგური მიბმულია მსოფლიოში ცნობილ ღირსშესანიშნაობასთან. მეტრო 5:30 საათიდან 23:30 საათამდე მუშაობს, შაბათობით – 1:30 საათამდე, მატარებლების მოძრაობის ინტერვალი 5 წუთიდან 15 წუთამდეა.

ტურისტები ფრთხილად უნდა იყვნენ ვატიკანის მიმართულებით მოძრავ ყველა სატრანსპორტო საშუალებაში, განსაკუთრებით კი №64, 640 მარშრუტების ავტობუსებში და A ხაზის მეტროს მატარებლებში „ტერმინის“ სადგურიდან ვატიკანამდე მონაკვეთში. გირჩევთ დიდი თანხა ჯიბით არ ატაროთ. პასპორტი და ავიაბილეთი სასტუმროს სეიფში შეინახეთ და თან იქონიეთ მათი დამოწმებული ასლები.

ტაქსი

როგორც წესი, ტაქსი რომში თეთრი ფერისაა, ნიშნით „servizio pubblico“. გადახდა მრიცხველის მიხედვით წარმოებს, მაგრამ „ჩაისთვის“ თანხის დატოვება მისასალმებელია. სამუშაო დღეებში ჩასხდომა 3 ევრო ღირს, მგზავრობის 1 კილომეტრი – დაახლოებით ერთნახევარი ევრო, შაბათ-კვირას, დღესასწაულებზე და ღამით ფასი ემატება. საცობში დგომა საათში დაახლოებით 30 ევრო დაგიჯდებათ. ქალაქგარეთ მოგზაურობისთვის (მაგალითად, აეროპორტში) სპეციალური ფიქსირებული გადასახადი არსებობს.

რომში კერძო გადამზიდველებიც არსებობს – ტაქსი, რომელსაც არ აქვს სახელმწიფო ლიცენზია. ისინი ჩვეულებრივ უფრო იაფია, მაგრამ არ ითვლება უსაფრთხოდ. როგორც წესი, რომაელები, ისევე როგორც ფრთხილი ტურისტები, მათ თავს არიდებენ.

საექსკურსიო ავტობუსები

რომში რამდენიმე კომპანიის ტურისტული ავტობუსი მოძრაობს. საერთაშორისო City Sightseeing და რომაულ ATAC ერთობლივი პროექტი აქვთ – 24 და 48 საათის განმავლობაში მოქმედი საერთო ულიმიტო სამგზავრო ბილეთები საქალაქო ტრანსპორტისა და საექსკურსიო ავტობუსებისთვის. ფასი – 30 ევრო და 40 ევრო. ყვითელი ავტობუსები Roma Cristiana ყურადღებას ამახვილებს ქრისტიანული რელიგიის ნიშანდობლივ ადგილებზე, ხოლო მწვანე Archeobus მნიშვნელოვან არქეოლოგიურ ზონებს წარმოგიდგენთ. ასევე არსებობს CiaoRoma, Green Line Tours, Trambus open, Roma open tour – ამ კომპანიებს ქსელში ადვილად იპოვით და გაეცანობით მათ მარშრუტებსა და ფასებს.

მდინარის ტრამვაი

მდინარის ტრამვაით ტიბრზე გასეირნებას მარტიდან ნოემბრის ჩათვლით შეძლებთ, ზამთრობით ნავიგაცია დახურულია. გაითვალისწინეთ, რომ ქალაქში მაღალი სანაპიროებია, თბომავლის გემბანიდან ბევრს ვერ დაინახავთ, მაგრამ არ იჩქაროთ ამ რომანტიკული სატრანსპორტო საშუალების იგნორირება – სასიამოვნო სანახავია ხიდები, მზის ჩასვლა და ტაძრების გუმბათებზე არეკლილი სხივები. ბილეთის ფასი დამოკიდებულია მომსახურებასა და ექსკურსიის ხანგრძლივობაზე. ყველაზე მარტივი კუნძულ ტიბერინიდან ჰერცოგ აოსტის ხიდამდე რამდენიმე ევრო დაგიჯდებათ, ექსკურსიები ვახშმით კი – 60 ევროდან.

მგზავრობა აეროპორტიდან და უკან

ფიუმიჩინოს აეროპორტსა და ტერმინის სადგურს შორის „ლეონარდო ექსპრეს“ მატარებელი საათში ორჯერ მოძრაობს, მგზავრობის ხანგრძლივობა 30 წუთია, ბილეთის ღირებულება 14 ევროს შეადგენს. ჩვეულებრივი ელექტრომატარებელი ოსტიენსესა და ტიბურტინის სადგურებამდე კურსირებს, ბილეთის ღირებულება 8 ევროა. ასევე შეგიძლიათ FM1 სპეციალური მეტროს ხაზით იმგზავროთ, რომელიც ქალაქში მსხვილ სადგურებამდე მიგიყვანთ. მგზავრობის ღირებულება – 5 ევრო. მატარებლები დაახლოებით 6:00 საათიდან 23:30 საათამდე კურსირებს. ასევე აეროპორტიდან ქალაქის მიმართულებით მუდმივად მოძრაობს Cotral, T.A.M., Terravision და სხვა კომპანიების ავტობუსები. ერთსაათიანი მგზავრობა დაახლოებით 7 ევრო ღირს. ბილეთები ვებ-გვერდებზე ან მძღოლებთან იყიდება. სამწუხაროდ, ისინიც მხოლოდ შუღამამდე მოძრაობენ. შემდეგ მხოლოდ ტაქსით შეძლებთ მგზავრობას. საშუალო ტარიფი – 55 ევროა, მაგრამ შესაძლებელია მეტიც კი მოითხოვონ, ამიტომ გირჩევთ ტაქსი წინასწარ შეუკვეთოთ ერთ-ერთი საერთაშორისო სადისპეტჩერო მომსახურებით.

ველოსიპედისა და მოპედის ქირაობა

რომის ქუჩები სავსეა მოპედებითა და ველოსიპედებით. ასეთ გარემოში, დიდი ცდუნებაა, რომ ორბორბლიან პროვოკაციაზე წამოეგოთ და გადაადგილების პირობითი თავისუფლების თქვენი წილი მიიღოთ. მაგრამ გაითვალისწინეთ, რომ ავტომობილის მფლობელები ველოსიპედისტებს არ განიხილავენ როგორც თანასწორს, ხოლო ტროტუარებსა და საქვეითო ქუჩებში მოძრაობა ძალიან რთულია – რომში ძალიან ბევრი ხალხია. პედლებიანი ტრანსპორტის ქირაობა დღეში 10-20 ევრო დაგიჯდებათ, ველოსიპედი ელექტროძრავით – 20-30 ევრო, მოპედი – 35-70 ევრო. 125 კუბამდე ძრავიანი მოტოროლერისთვის მართვის მოწმობა არ დაგჭირდებათ, მაგრამ გატაცების საწინააღმდეგო საშუალებები და ჩაფხუტები უთუოდ გამოგადგებათ.

კავშირი და Wi-Fi

რომში რეალიზებულია შესანიშნავი პროექტი Metropolitana Wi-Fi, რომელიც მთელ ქალაქს და მის შემოგარენს ინტერნეტ წვდომის პუნქტების ქსელით მოიცავს. ქსელთან დაკავშირება შეგიძლიათ ბევრ კაფეში, მუზეუმში, გაჩერებაზე, სადგურსა და სხვა საჯარო ადგილებში. კიდევ ერთი პროექტი – RomaWireless Wi-Fi, ღია პუნქტების რაოდენობა ნაკლებია, მაგრამ ისინიც ხელმისაწვდომია და მათ იგნორირებას აზრი არ აქვს.

გარდა ამისა, შესაძლებლობა გაქვთ დაჯავშნოთ სასტუმრო Wi-Fi კავშირით. თუმცა ეს მომენტი წინასწარ უნდა დააზუსტოთ – ხშირად ინტერნეტის ხელმისაწვდომობა შესაძლებელია მხოლოდ სასტუმროს მისაღებში, ხოლო ნომერში ინტერნეტ წვდომისთვის დამატებითი თანხის გადახდას ითხოვენ.

ზარების განხორციელება ინტერნეტით უფრო მარტივია, მაგრამ სურვილისამებრ შეგიძლიათ ადგილობრივი სიმ-ბარათი შეიძინოთ. მისი შეძენა უმჯობესია იტალიის მობილური კავშირის ერთ-ერთ ოპერატორთან – მათი კონსულტანტების უმრავლესობა ინგლისურად კარგად საუბრობს და დაგეხმარებათ სასურველი ტარიფი ან მომსახურების პაკეტი აირჩიოთ.

Roma Pass

რომის სასტუმროები

რა დავაგემოვნოთ

ყველანაირი სახის პიცა, უგემრიელესი ნაყინი ძველი საოჯახო ჟელატერიებიდან, ყავა, ყავა და კიდევ ერთხელ ყავა.

უალკოჰოლო გაზიანი სასმელების მოყვარულებს ვურჩევთ დააგემოვნონ ღმერთების ადგილობრივი სასმელი – „ჩინოტო“, მწარე პომერანული ფორთოხლის ნაყოფის ექსტრაქტისგან დამზადებული უჩვეულო და არომატული გაზიანი სასმელი. სხვადასხვა სახეობა დააგემოვნეთ და საუკეთესო იპოვეთ. „ჩინოტოს“ უჩვეულო და გამაგრილებელი გემო კიდევ დიდხანს გაიძულებთ ეს სასმელი ქართულ სასურსათო მაღაზიებში ეძებოთ (და, სავარაუდოდ, წარუმატებლად): ეს სასმელი, სამწუხაროდ, ძალიან იშვიათად, თუ არა შემთხვევით, ჩამოაქვთ.

მთელ რომში მიმოფანტულია პატარა სასმელი შადრევნები: საიდანაც წყლის დალევა შესაძლებელი და აუცილებელიცაა! იგი ბევრ მინერალურ წყალზე გემრიელი და აბსოლუტურად უვნებელია, რადგან ჯერ კიდევ ანტიკური აკვედუკების მეშვეობით მიეწოდება. გარდა ამისა, ეს თანხის დაზოგვის საშუალებას მოგცემთ: 0,5 ლ წყლის ბოთლი 2 ევროდ შეგიძლიათ შეიძინოთ, შემდეგ კი სწორედ ამ შადრევნებში მაცოცხლებელი სითხით სრულიად უფასოდ შეავსოთ.

რომის გასართობი საშუალებები და ღირსშესანიშნაობები

ამაო ცდა – მოიცვათ თვალუწვდენელი სწორედ რომს და მისი ღირშესანიშნაობებს ეხება. ყოველ ჯერზე, როდესაც სასტუმროდან რუკაზე წინასწარ განსაზღვრულ პუნქტამდე მიდიხართ, თქვენ ისევ და ისევ გადაუხვევთ, შეჩერდებით და მოულოდნელი მონაპოვრით გაოცებული დარჩებით. რთულია იმ უნივერსალური რეცეპტის შეთავაზება, რომელიც საშუალებას მოგცემთ მაქსიმალურად მეტი მოინახულოთ და დაუგეგმავ ადგილებზე დრო არ ხარჯოთ. სცადეთ ინდივიდუალური ექსკურსია შეუკვეთოთ და ეს მომენტი ორგანიზატორთან განიხილოთ. კიდევ ერთი ვარიანტია – სასეირნოდ წიგნებისა და ფილმების მოტივების მიხედვით გაემართოთ. შეგიძლიათ მოაწყოთ რომაული შადრევნების დღე ან რომაული არქეოლოგიის დღე. არჩევანი თქვენზეა.

ძველი რომი

ანტიკური შენობების შესწავლის მშვენიერება იმაში მდგომარეობს, რომ მათი უმრავლესობა მეტ-ნაკლებად ერთ ადგილზეა თავმოყრილი. გთავაზობთ ერთდღიან გეგმას: ფორუმიდან კოლოსეუმამდე გაისეირნეთ, ტიტუსისა და კონსტანტინეს თაღებთან სურათები გადაიღეთ, კაპიტოლიუმის ბორცვზე ან პალატინზე ადით, თან წარმოსახვაში ტოგათი შეიმოსეთ, კეისრის ფორუმის ათასი წლის ქვებზე ჩამოჯექით, თან აბეზარ გლადიატორებს დააღწიეთ თავი, ტრაიანეს ფორუმში გადადით და ამავე ტრაიანეს სვეტს შეეხეთ. შემდეგ მოტრიალდით და დიდი ცირკის შენობამდე გაისეირნეთ, აქედან კარაკალას აბანოებს ეწვიეთ, შემდეგ საკუთარი თავი „ჭეშმარიტების ბაგეში“ შეამოწმეთ და ბინდში მარცელას თეატრს უცქირეთ. მეორე დღეს არ დაგავიწყდეთ პანთეონი, პიაცა-დელ-პოპოლოზე მდებარე ობელისკი, ავგუსტუსის მავზოლეუმი და მარსის ველი.

მოედნები და შადრევნები

რომის ყველაზე „ცოცხალი“ ღირსშესანიშნაობები, განსაკუთრებით ანტიკური ნანგრევების შემდეგ. მდიდრულად მორთულ მოედნებზე ყოველთვის უამრავი ტურისტი, არტისტი, მხატვარი და მუსიკოსია. აუცილებლად სანახავი ადგილებია: პიაცა-დელ-პოპოლო თავისი შესანიშნავი ეკლესიებით, წელიწადის დროების ბალუსტრადათი და ფლამენიას ობელისკით, ვატიკანში მდებარე დიდებული წმ. პეტრეს მოედანი ბერნინის კოლონადით (და ისევ!) ეგვიპტური ობელისკით, ესპანეთის მოედანი ესპანური კიბეებითა და ბარკაჩოს შადრევნით, ვენეციის მოედანი გრანდიოზული ვიტორიოანოთი, ბრწყინვალე ნავონა და მისი პალაცო-სასახლეები, ეკლესიები და შადრევნების კომპლექსი – მავრი, ნეპტუნი და ოთხი მდინარის შადრევანი. ობელისკიც თანდართულია. არანაკლებ საინტერესოა ბარბერინის მოედანი ბერნინის ორი შადრევნით – ფუტკრების შადრევნითა და ტრიტონით, კამპო დეი ფიორი ჯორდანო ბრუნოს ძეგლით, კოლონას მოედანი მარკუს ავრელიუსის სვეტით, ოთხი შადრევნის გზაჯვარედინი და რესპუბლიკის მოედანი ნაიადების (წყალთა ნიმფების) შადრევნით. და არ გადავიწყდეთ რომის მთავარი შადრევანი – ტრევის შადრევანი!

ეკლესიები და ტაძრები

პროგრამის ყველაზე რთული პუნქტი არის ის, რომ რომის ძველ ნაწილში ძალიან ბევრი ეკლესიაა, თითოეულ მათგანს თავისი საინტერესო ისტორია აქვს და ყველაზე უსახური შენობაც კი შიგნიდან შეიძლება ნამდვილი შედევრი აღმოჩნდეს ან აქ უდიდესი მხატვრებისა და მოქანდაკეების ნამუშევრები იყოს დაცული. რასაკვირველია, გვერდს ავერ აუვლით წმინდა პეტრეს ტაძარს, ილ ჯეზუს ეკლესიას, სანტა-მარია-მაჯორეს ბაზილიკას, ლატერანულ ბაზილიკას ან სანტა-მარია-დელ-პოპოლოს, მაგრამ გვერწმუნეთ, თქვენი სასტუმროს მახლობლადაც აღმოჩნდება ნაკლებად მასშტაბური, მაგრამ თავისებურად უნიკალური ეკლესია. და პატარა გასეირნებაც კი მიქელანჯელოს თუ ბერნინის ნაკლებად ცნობილი ნამუშევრებების, თავისუფალი კალატოზების ტრადიციების, იეზუიტებისა და კაპუცინების, რელიგიური წეს-ჩვეულებების საიდუმლოების ან მომაჯადოებელი მსახურების გაცნობით დასრულდება. ეკლესიებში შესვლა ჩვეულებრივ უფასოა, მაგრამ შემოწირულობები მისასალმებელია, მაგალითად, სამახსოვროდ საფოსტო ბარათი შეიძინეთ. შიგნით თითქმის ყველაფერი შეგიძლიათ დაათვალიეროთ, დაიცავით სიჩუმე, ნუ დაარღვევთ თუ გადაღება აკრძალულია და შემოღობილ ტერიტორიაზე არ შეხვიდეთ. მთავარია – ნუ მოგერიდებათ და არ დაეჭვდეთ, გზად მდებარე ყველა ეკლესიის კარი შეაღეთ და ამგვარად მსოფლიო კულტურის საგანძურს ეზიარეთ.

რომის საუკეთესო პანორამა ვატიკანში მდებარე წმინდა პეტრეს გუმბათიდან იშლება. აქ ამოსვლას 10 ევროდ (ლიფტი + 300-ზე მეტი საფეხური) ან 8 ევროდ (ლიფტის გარეშე, 500-ზე მეტი საფეხური) შეძლებთ. გარდა ამისა, ასვლის დროს მთელ ტაძარს შიგნიდან და ზემოდან დაათვალიერებთ, რადგან გზა სწორედ გუმბათის შიგნით მდებარე გალერეაში გადის.

მუზეუმები

რომში უამრავი მუზეუმიც მდებარეობს, მაგრამ აქ ყველაფერი უფრო მარტივადაა – ზოგს ნახატები ან ეთნოგრაფია აინტერესებს, ზოგს კი – მექანიკა ან ისტორია. უნივერსალური გადაწყვეტილებაა – კაპიტოლიუმის მუზეუმები, ვატიკანის სამუზეუმო კომპლექსი და ვილა ბორგეზეს მუზეუმები. ძველი და თანამედროვე რომის შედარების საკითხში დაგეხმარებათ რომაული ცივილიზაციის მუზეუმი, გვერდით კი – პლანეტარიუმი და ასტრონომიის მუზეუმი მდებარეობს. რომის ეროვნული მუზეუმი ანტიკური ქანდაკებების უმდიდრესი კოლექციით ამაყობს, ხოლო თანამედროვე ხელოვნებისთვის MAXXI და MACRO-ში გაემართეთ. უჩვეულო მუზეუმებიდან ყურადსაღებია ლეონარდო და ვინჩის მუზეუმი, დაკარგული სულებისა და განსაწმენდელის მუზეუმი (არ არის რეკომენდებული სუსტი ნერვების მქონე და მგრძნობიარე ადამიანებისთვის), იტალიის პოლიციის მუზეუმი და ყოფილი ციხის შენობაში მდებარე კრიმინოლოგიის მუზეუმი, სპაგეტის მუზეუმი (აბა, როგორ!), ასევე არსებობს ავიააციისა და ავტომობილების მუზეუმები, სამხედრო და იარაღის მუზეუმები, ნაპოლეონის მუზეუმი. მიმართულება თქვენი ინტერესებიდან გამომდინარე აირჩიეთ.

თვის ყოველ პირველ კვირა დღეს რომის მრავალი სახელმწიფო მუზეუმი, არქეოლოგიური ზონა, გალერეა, პარკი და ბაღი უფასოდ შეგიძლიათ მოინახულოთ.

სხვა უჩვეულო

გსურთ მეგობრები მოულოდნელი ისტორიებითა და ფოტოებით გააოცოთ? ეწვიეთ კვადრატულ კოლოსეუმს – იტალიის ცივილიზაციის სასახლეს, ან უბრალოდ ფეხით გაისეირნეთ რომის არასტანდარტულ და საინტერესო EUR რაიონში. მზის ჩასვლისას აუცილებლად გასეირნეთ ქალაქის ცენტრში მდებარე საქვეითო ხიდებზე – ცოცხალი მუსიკა, მოულოდნელი წარმოდგენები და შესანიშნავი კადრები გარანტირებულია. წმინდა ანგელოზის ციხესიმაგრე თავისთავად შესანიშნავია, მაგრამ ღირს დრო გამონახოთ და მის გარშემო გაისეირნოთ, ბონუსად კი იხილეთ – ბუკინისტური ბაზრობები, მწვანე მდელოები და შესანიშნავი ხედები. იტალიის კინემატოგრაფიის მოყვარულებს ვურჩევთ ეწვიონ ქალაქის სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარე ცნობილ სტუდიას Cinecitta. იდუმალი გარემოს შექმნაში კი რომის მიწისქვეშა ექსკურსიები დაგეხმარებათ.

ქალაქის მთავარი ღირსშესანიშნაობების შესწავლისა და ამავდროულად თანხის დაზოგვის ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა – ტურისტული ბარათის Roma Pass შეძენა. თითოეული ბარათი აღჭურვილია მიკროჩიპით, რომელიც სტუმრებს საზოგადოებრივი ტრანსპორტით სარგებლობასა და მუზეუმების დათვალიერებას გაუადვილებს. გარდა ამისა, მის მფლობელებს შეუძლიათ მოკლე ტექსტური შეტყობინება ან ელ. ფოსტაზე წერილი მიიღონ, რომელიც შეიცავს ინფორმაციას ქალაქში მიმდინარე კულტურული ღონისძიებების შესახებ.

რომი წიგნებსა და ფილმებში

დენ ბრაუნი შეიძლება გიყვარდეთ ან „პოპსა“ უწოდოთ, მაგრამ „ანგელოზებისა და დემონების“ გმირების კვალდაკვალ გასეირნება – საინტერესო საქმიანობაა. რომანტიკული ადამიანებისათვის შესაფერისია ფილმები „რომაული არდადეგები“ და „უზომოდ შეყვარებული“, წყვილებისთვის – „რომაული თავგადასავალი“. ყველამ, გამონაკლისის გარეშე, უნდა ნახოს „ფელინის რომი“, წაიკითხოს ჰენრიკ სენკევიჩის „კამო გრიადეში“, ჰენრი ვ. მორტონის „რომი. გასეირნება მარადიულ ქალაქში“, ანთოლოგია „რუსული წერილები რომის შესახებ“, ვიქტორ სონკინის „აქ იყო რომი. თანამედროვე გასეირნება ძველ ქალაქში“ და კიდევ რაიმე ძველი დროის შესახებ – ალბერტო ანჯელას „ერთი დღე ძველ რომში“ ან კლოდ მოატის „ანტიკური რომის“ მსგავსი.

რომი ბავშვებისთვის

ალბათ, რომი არ არის ყველაზე „საბავშვო“ ქალაქი, რადგან მასთან გაცნობამდე წაკითხული წიგნების ემოციებით უნდა იყოთ დატვირთული, წიგნებიდან და ფილმებიდან ნაცნობი ქუჩები და ეკლესიები უნდა იცნოთ, დიდი იმპერიისა და მისი შთამომავლების ისტორია უნდა გაიხსენოთ, რომ აღარაფერი ვთქვათ იმის თაობაზე, რომ ფიზიკურად მზად უნდა იყოთ მრავალსაათანი სეირნობისთვის ქვაფენილით მოკირწყლულ ქუჩებსა და მუზეუმების მშვიდ დერეფნებში. მაგრამ თუ ბავშვთან ერთად ისვენებთ, მაშინ უმჯობესია ზაფხულში ჩამოხვიდეთ, როდესაც ადგილობრივი გასართობი პარკები შეგიძლიათ მოინახულოთ.

რომის (თუ არა იტალიის) ყველაზე მნიშვნელოვანი გასართობი პარკია Rainbow Magicland, რომელიც 2011 წელს ვალმონტონეს კომუნის გარეუბანში გაიხსნა. Rainbow Magicland საინტერესო იქნება როგორც ყველა ნორჩი მოგზაურის, ისე მოზარდი ბავშვისთვის, ხოლო ზოგიერთი ატრაქციონი ზრდასრულ სტუმრებსაც კი ბავშვობაში დააბრუნებს.

ზუსტად Magicland-ის მოპირდაპირე მხარეს გამაჯანსაღებელი აუთლეტი მდებარეობს. შესანიშნავი მიზეზია, რომ სასიამოვნო სასარგებლოსთან შეათავსოთ.

ცხელ დღეებში რომთან ახლომდებარე ერთ-ერთ აკვაპარკს ეწვიეთ. ყველაზე მარტივად Hydromania Park-ში ჩახვალთ, რომელიც ქალაქის დასავლეთ საზღვარზე მდებარეობს, გზის ხანგძლივობა მეტროში 1-2 გადაჯდომითა და ავტობუსით დაახლოებით 1,5 საათია. აღმოსავლეთით 35 კმ-ში, გუიდონია-მონტეჩელიოს ქალაქის სამხედრო აეროპორტთან წლის თბილ პერიოდში ევროპის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი აკვაპარკი Aquapiper ფუნქციონირებს, ხოლო ჩრდილოეთით, ჩივიტავეკიას პორტთან ცენტრალური იტალიის მოსახლეობის საყვარელი პარკი Aquafelix. ზღვისპირა დასახლება ტორვაიანიკში მდებარე გასართობი პარკი Zoomarine მოიცავს წყლის სასრიალოებს, საცურაო აუზს, ოკეანარიუმს, ზღვის ლომებისა და დელფინების შოუს, სამეცნიერო-საგამოფენო შემეცნებით ცენტრს, ასევე რამდენიმე მშვიდ სახმელეთო ატრაქციონსა და კაფეს.

ვილა ბორგეზეს ტერიტორიაზე სტუმრებს რომაული ბიოპარკის ბინადრები ელით – ამ პატარა ზოოპარკში შეგიძლიათ იხილოთ ლემურები და ჟირაფები, აგრეთვე მხიარულად გაატაროთ დრო „კიდობანის“ ატრაქციონების ზონაში.